• Home
  • Exameneisen en -tips
    • Stofomschrijving
    • Kenmerkende Aspecten
    • TIP: studieschema
    • Hoe beantwoord je examenvragen?
  • Historisch overzicht in tijdvakken
    • Jagers en Boeren
    • Grieken en Romeinen
    • Monniken en Ridders
    • Steden en Staten
    • Ontdekkers en Hervormers
    • Regenten en Vorsten
    • Pruiken en Revoluties
    • Burgers en Stoommachines
    • De Wereldoorlogen
    • Televisie en Computer
  • Historische contexten
    • Steden en Burgers in de Lage Landen (1050-1700) VWO
    • Verlichtingsideeën en democratische revoluties 1650-1900 (VWO)
    • China (1842-2001) VWO
    • Duitsland 1918-1991 (HAVO + VWO)
    • Het Britse Rijk 1585-1900 (HAVO)
    • Nederland 1948-2008 (HAVO)
  • Vaardigheden
    • Historische vaardigheden
    • Tekstbronnen
    • Spotprenten
  • Oefenen
    • vaardigheden >
      • opdracht 1 betrouwbaarheid
      • opdracht 2 betrouwbaarheid
      • opdracht 3 interpretatie
      • opdracht 4 interpretatie
    • Volgordevragen
    • Kenmerkende Aspectvragen >
      • KA opdracht 1
      • KA opdracht 2
      • KA opdracht 3
      • KA opdracht 4
      • KA opdracht 5
      • KA opdracht 6
      • KA opdracht 7
      • KA opdracht 8
      • KA opdracht 9
      • KA opdracht 10
    • Tijdvakvragen >
      • jagers en boeren >
        • TIJDVAK 1 opdracht 1
        • TIJDVAK 1 opdracht 2
        • TIJDVAK 1 opdracht 3
        • TIJDVAK 1 opdracht 4
      • Grieken en Romeinen >
        • TIJDVAK 2 opdracht 1
        • TIJDVAK 2 opdracht 2
        • TIJDVAK 2 opdracht 3
        • TIJDVAK 2 opdracht 4
        • TIJDVAK 2 opdracht 5
      • Ridders en Monniken >
        • TIJDVAK 3 opdracht 1
        • TIJDVAK 3 opdracht 2
        • TIJDVAK 3 opdracht 3
        • TIJDVAK 3 opdracht 4
      • Steden en Staten >
        • TIJDVAK 4 opdracht 1
        • TIJDVAK 4 opdracht 2
        • TIJDVAK 4 opdracht 3
        • TIJDVAK 4 opdracht 4
      • Ontdekkers en Hervormners >
        • TIJDVAK 5 opdracht 1
        • TIJDVAK 5 opdracht 2
        • TIJDVAK 5 opdracht 3
        • TIJDVAK 5 opdracht 4
      • Regenten en Vorsten >
        • TIJDVAK 6 opdracht 1
        • TIJDVAK 6 opdracht 2
        • TIJDVAK 6 opdracht 3
        • TIJDVAK 6 opdracht 4
        • TIJDVAK 6 opdracht 5
        • TIJDVAK 6 opdracht 6
      • Pruiken en Revoluties >
        • TIJDVAK 7 opdracht 1
        • TIJDVAK 7 opdracht 2
        • TIJDVAK 7 opdracht 3
        • TIJDVAK 7 opdracht 4
        • TIJDVAK 7 opdracht 5
        • TIJDVAK 7 opdracht 6
      • Burgers en Stoommachines >
        • TIJDVAK 8 opdracht 1
        • TIJDVAK 8 opdracht 2
        • TIJDVAK 8 opdracht 3
        • TIJDVAK 8 opdracht 4
        • TIJDVAK 8 opdracht 5
      • Eerste en Tweede Wereldoorlog >
        • TIJDVAK 9 opdracht 1
        • TIJDVAK 9 opdracht 2
        • TIJDVAK 9 opdracht 3
        • TIJDVAK 9 opdracht 4
        • TIJDVAK 9 opdracht 5
      • TV en Computer >
        • TIJDVAK 10 - opdracht 1
        • TIJDVAK 10 - opdracht 2
        • TIJDVAK 10 - opdracht 3
        • TIJDVAK 10 - opdracht 4
        • TIJDVAK 10 - opdracht 5
    • HC-vragen >
      • HC LAGE LANDEN (VWO) >
        • LL - opdracht 1
        • LL- opdracht 2
        • LL - opdracht 3
        • LL-opdracht 4
        • LL-opdracht 5
        • LL - opdracht 6
        • LL - opdracht 7
        • LL-opdracht 8
        • LL - opdracht 9
        • LL - opdracht 10
      • HC VERLICHTING (VWO) >
        • VERL opdracht 1
        • VERL. opdracht 2
        • VERL. opdracht 3
        • VERL. opdracht 4
        • VERL opdracht 5
        • VERL opdracht 6
        • VERL. opdracht 7
        • VERL. opdracht 8
        • VERL. opdracht 9
        • VERL. opdracht 10
      • HC DUITSLAND (HAVO + VWO) >
        • DU opdracht 1 HAVO
        • DU opdracht 2 HAVO
        • DU opdracht 3 HAVO
        • DU opdracht 4 HAVO
        • DU opdracht 5 HAVO
        • DU opdracht 6 HAVO
        • DU opdracht 7 HAVO
        • DU opdracht 8 HAVO
        • DU opdracht 9 HAVO
        • DU opdracht 10 HAVO
        • DU opdracht 1 VWO
        • DU opdracht 2 VWO
        • DU opdracht 3 VWO
        • DU opdracht 4 VWO
        • DU opdracht 5 VWO
        • DU opdracht 6 VWO
        • DU opdracht 7 VWO
        • DU opdracht 8 VWO
        • DU opdracht 9 VWO
        • DU opdracht 10 VWO
      • HC BRITSE RIJK (HAVO) >
        • Britse Rijk opdr. 1
        • Britse Rijk opdr. 2
        • Britse Rijk opdr. 3
        • Britse Rijk opdr. 4
        • Britse Rijk opdr. 5
        • Britse Rijk opdr. 6
        • Britse Rijk opdr. 7
        • Britse Rijk opdr. 8
        • Britse Rijk opdr. 9
        • Britse Rijk opdr. 10
      • HC NEDERLAND (HAVO) >
        • Nederland opdr. 1
        • Nederland opdr. 2
        • Nederland opdr. 3
        • Nederland opdr. 4
        • Nederland opdr. 5
        • Nederland opdr. 6
        • Nederland opdr. 7
        • Nederland opdr. 8
        • Nederland opdr. 9
        • Nederland opdr. 10
      • HC CHINA (VWO) >
        • China - opdracht 1
        • China - opdracht 2
        • China - opdracht 3
        • China - opdracht 4
        • China - opdracht 5
        • China - opdracht 6
        • China - opdracht 7
        • China - opdracht 8
        • China opdracht 9
        • China opdracht 10
Bas Schuijt

Opdracht 4

Bron
De handel in specerijen uit Azië volgde tot ongeveer 1500 een landroute. Met karavanen werd de kostbare handelswaar naar de kust van de Middellandse Zee gebracht. Een koopman in Venetië (Italië) schrijft in 1508 in zijn dagboek

6 oktober 1508
(Het bericht van) de aankomst van de Portugese zeilschepen (in de havens van Portugal) deed de prijzen van allerlei soorten specerijen en van overige Oosterse koopwaren dalen. De Italiaanse kooplieden waren de wanhoop nabij. Zij wisten niet meer wat zij moesten doen. Enerzijds stuurden de Arabieren, om hun tussenhandel te begunstigen, valse berichten rond over zogenaamde Arabische overwinningen op de Portugezen. Anderzijds werd er uit Portugal gemeld dat Portugezen een Arabisch schip met een aantal rijke kooplieden aan boord, gekaapt hadden.
Deze bron laat zien dat er rond 1508 een grote verschuiving plaatsvindt in de specerijenhandel.
 
3p  Beschrijf deze verschuiving, door
−      eerst (met de bron) aan te geven welke twee groepen kooplieden de specerijenhandel in handen hadden vóór 1508 en
−      daarna de reden te noemen waardoor deze groepen kooplieden tot die tijd de specerijenhandel konden beheersen en
−     vervolgens (met de bron) aan te geven wat er rond 1508 verandert in de specerijenhandel.



Antwoord
Drie punten, voor elk aandachtsstreepje één.
-     De Italianen en de Arabieren.
-     De route naar Azië verliep toen (nog)  over land, waardoor de Arabieren, die de specerijen van de Aziaten kochten, het
​      doorverkochten aan de Italianen, die het in Europa op de markt brachten / de route om Afrika was nog niet ontdekt.
-     Vanaf ongeveer 1508 komen specerijen met schepen
-om Afrika-  naar Europa, waardoor de rol van de Arabieren / Italianen
​       was uitgespeeld / waardoor de prijs van de specerijen daalde.





Veel succes met de voorbereiding van je examens !
''Keep your eyes on the stars, and your feet on the ground''
- Theodore Roosevelt


© Geschiedenisexamens.nl
  • Home
  • Exameneisen en -tips
    • Stofomschrijving
    • Kenmerkende Aspecten
    • TIP: studieschema
    • Hoe beantwoord je examenvragen?
  • Historisch overzicht in tijdvakken
    • Jagers en Boeren
    • Grieken en Romeinen
    • Monniken en Ridders
    • Steden en Staten
    • Ontdekkers en Hervormers
    • Regenten en Vorsten
    • Pruiken en Revoluties
    • Burgers en Stoommachines
    • De Wereldoorlogen
    • Televisie en Computer
  • Historische contexten
    • Steden en Burgers in de Lage Landen (1050-1700) VWO
    • Verlichtingsideeën en democratische revoluties 1650-1900 (VWO)
    • China (1842-2001) VWO
    • Duitsland 1918-1991 (HAVO + VWO)
    • Het Britse Rijk 1585-1900 (HAVO)
    • Nederland 1948-2008 (HAVO)
  • Vaardigheden
    • Historische vaardigheden
    • Tekstbronnen
    • Spotprenten
  • Oefenen
    • vaardigheden >
      • opdracht 1 betrouwbaarheid
      • opdracht 2 betrouwbaarheid
      • opdracht 3 interpretatie
      • opdracht 4 interpretatie
    • Volgordevragen
    • Kenmerkende Aspectvragen >
      • KA opdracht 1
      • KA opdracht 2
      • KA opdracht 3
      • KA opdracht 4
      • KA opdracht 5
      • KA opdracht 6
      • KA opdracht 7
      • KA opdracht 8
      • KA opdracht 9
      • KA opdracht 10
    • Tijdvakvragen >
      • jagers en boeren >
        • TIJDVAK 1 opdracht 1
        • TIJDVAK 1 opdracht 2
        • TIJDVAK 1 opdracht 3
        • TIJDVAK 1 opdracht 4
      • Grieken en Romeinen >
        • TIJDVAK 2 opdracht 1
        • TIJDVAK 2 opdracht 2
        • TIJDVAK 2 opdracht 3
        • TIJDVAK 2 opdracht 4
        • TIJDVAK 2 opdracht 5
      • Ridders en Monniken >
        • TIJDVAK 3 opdracht 1
        • TIJDVAK 3 opdracht 2
        • TIJDVAK 3 opdracht 3
        • TIJDVAK 3 opdracht 4
      • Steden en Staten >
        • TIJDVAK 4 opdracht 1
        • TIJDVAK 4 opdracht 2
        • TIJDVAK 4 opdracht 3
        • TIJDVAK 4 opdracht 4
      • Ontdekkers en Hervormners >
        • TIJDVAK 5 opdracht 1
        • TIJDVAK 5 opdracht 2
        • TIJDVAK 5 opdracht 3
        • TIJDVAK 5 opdracht 4
      • Regenten en Vorsten >
        • TIJDVAK 6 opdracht 1
        • TIJDVAK 6 opdracht 2
        • TIJDVAK 6 opdracht 3
        • TIJDVAK 6 opdracht 4
        • TIJDVAK 6 opdracht 5
        • TIJDVAK 6 opdracht 6
      • Pruiken en Revoluties >
        • TIJDVAK 7 opdracht 1
        • TIJDVAK 7 opdracht 2
        • TIJDVAK 7 opdracht 3
        • TIJDVAK 7 opdracht 4
        • TIJDVAK 7 opdracht 5
        • TIJDVAK 7 opdracht 6
      • Burgers en Stoommachines >
        • TIJDVAK 8 opdracht 1
        • TIJDVAK 8 opdracht 2
        • TIJDVAK 8 opdracht 3
        • TIJDVAK 8 opdracht 4
        • TIJDVAK 8 opdracht 5
      • Eerste en Tweede Wereldoorlog >
        • TIJDVAK 9 opdracht 1
        • TIJDVAK 9 opdracht 2
        • TIJDVAK 9 opdracht 3
        • TIJDVAK 9 opdracht 4
        • TIJDVAK 9 opdracht 5
      • TV en Computer >
        • TIJDVAK 10 - opdracht 1
        • TIJDVAK 10 - opdracht 2
        • TIJDVAK 10 - opdracht 3
        • TIJDVAK 10 - opdracht 4
        • TIJDVAK 10 - opdracht 5
    • HC-vragen >
      • HC LAGE LANDEN (VWO) >
        • LL - opdracht 1
        • LL- opdracht 2
        • LL - opdracht 3
        • LL-opdracht 4
        • LL-opdracht 5
        • LL - opdracht 6
        • LL - opdracht 7
        • LL-opdracht 8
        • LL - opdracht 9
        • LL - opdracht 10
      • HC VERLICHTING (VWO) >
        • VERL opdracht 1
        • VERL. opdracht 2
        • VERL. opdracht 3
        • VERL. opdracht 4
        • VERL opdracht 5
        • VERL opdracht 6
        • VERL. opdracht 7
        • VERL. opdracht 8
        • VERL. opdracht 9
        • VERL. opdracht 10
      • HC DUITSLAND (HAVO + VWO) >
        • DU opdracht 1 HAVO
        • DU opdracht 2 HAVO
        • DU opdracht 3 HAVO
        • DU opdracht 4 HAVO
        • DU opdracht 5 HAVO
        • DU opdracht 6 HAVO
        • DU opdracht 7 HAVO
        • DU opdracht 8 HAVO
        • DU opdracht 9 HAVO
        • DU opdracht 10 HAVO
        • DU opdracht 1 VWO
        • DU opdracht 2 VWO
        • DU opdracht 3 VWO
        • DU opdracht 4 VWO
        • DU opdracht 5 VWO
        • DU opdracht 6 VWO
        • DU opdracht 7 VWO
        • DU opdracht 8 VWO
        • DU opdracht 9 VWO
        • DU opdracht 10 VWO
      • HC BRITSE RIJK (HAVO) >
        • Britse Rijk opdr. 1
        • Britse Rijk opdr. 2
        • Britse Rijk opdr. 3
        • Britse Rijk opdr. 4
        • Britse Rijk opdr. 5
        • Britse Rijk opdr. 6
        • Britse Rijk opdr. 7
        • Britse Rijk opdr. 8
        • Britse Rijk opdr. 9
        • Britse Rijk opdr. 10
      • HC NEDERLAND (HAVO) >
        • Nederland opdr. 1
        • Nederland opdr. 2
        • Nederland opdr. 3
        • Nederland opdr. 4
        • Nederland opdr. 5
        • Nederland opdr. 6
        • Nederland opdr. 7
        • Nederland opdr. 8
        • Nederland opdr. 9
        • Nederland opdr. 10
      • HC CHINA (VWO) >
        • China - opdracht 1
        • China - opdracht 2
        • China - opdracht 3
        • China - opdracht 4
        • China - opdracht 5
        • China - opdracht 6
        • China - opdracht 7
        • China - opdracht 8
        • China opdracht 9
        • China opdracht 10