Hieronder zie je twaalf gebeurtenissen en ontwikkelingen, die allen in een oorzaak-gevolg-relatie zijn te plaatsen.
1 Holland kan geen graan verbouwen en gaat dit importeren.
2 In 1555 wordt de Vrede van Augsburg gesloten.
3 Gewestelijke besturen verliezen macht aan 'Brussel'.
4 Rond 1425 wordt de boekdrukkunst uitgevonden.
5 Instelling van de drie centrale raden.
6 Karel V voert oorlogen tegen Frankrijk en gebieden rond de Sont (de zeeweg tussen Denemarken en Zweden).
7 Amsterdam groeit uit tot de stapelmarkt van Europa.
8 Opstandigheid in de Nederlandse steden en gewesten.
9 De ideeën van Luther en Calvijn raken snel bekend onder gelovigen in de Nederlanden.
10 De eenheid van Kerk en Staat wordt opgeheven.
3p Zoek drie juiste oorzaak-en-gevolg-combinaties door twee cijfers achter elkaar te zetten. Leg je keuze steeds uit.
Antwoord (keuze uit ...)
1 en 7, want door de graanimport (=moedernegotie) bouwen Hollanders een handelsnetwerk op, waardoor Amsterdam later zal uitgroeien tot de stapelmarkt van Europa (eventueel ook goed: bouwen zij een grote vloot van handelsschepen);
2 en 9, want door de Vrede van Augsburg wordt protestantisme meer geaccepteerd (al probeert Filips II nog steeds de Nederlanden RK te houden);
9 en 8, want door Calvijn, die vindt dat gelovigen in opstand mogen komen tegen heersers die zich niet-christelijk gedragen, groeit de opstandigheid in de gewesten en steden;
5 en 3, want door de instelling van de drie collaterale raden probeert Karel V / Filips II de macht te centraliseren, die dan ten koste gaat van de privileges (en dus de macht) van de steden en de gewesten.
3 en 8, want door het verlies van macht aan 'Brussel', dus aan Filips II, groeit de opstandigheid in stad en gewest.
1 Holland kan geen graan verbouwen en gaat dit importeren.
2 In 1555 wordt de Vrede van Augsburg gesloten.
3 Gewestelijke besturen verliezen macht aan 'Brussel'.
4 Rond 1425 wordt de boekdrukkunst uitgevonden.
5 Instelling van de drie centrale raden.
6 Karel V voert oorlogen tegen Frankrijk en gebieden rond de Sont (de zeeweg tussen Denemarken en Zweden).
7 Amsterdam groeit uit tot de stapelmarkt van Europa.
8 Opstandigheid in de Nederlandse steden en gewesten.
9 De ideeën van Luther en Calvijn raken snel bekend onder gelovigen in de Nederlanden.
10 De eenheid van Kerk en Staat wordt opgeheven.
3p Zoek drie juiste oorzaak-en-gevolg-combinaties door twee cijfers achter elkaar te zetten. Leg je keuze steeds uit.
Antwoord (keuze uit ...)
1 en 7, want door de graanimport (=moedernegotie) bouwen Hollanders een handelsnetwerk op, waardoor Amsterdam later zal uitgroeien tot de stapelmarkt van Europa (eventueel ook goed: bouwen zij een grote vloot van handelsschepen);
2 en 9, want door de Vrede van Augsburg wordt protestantisme meer geaccepteerd (al probeert Filips II nog steeds de Nederlanden RK te houden);
9 en 8, want door Calvijn, die vindt dat gelovigen in opstand mogen komen tegen heersers die zich niet-christelijk gedragen, groeit de opstandigheid in de gewesten en steden;
5 en 3, want door de instelling van de drie collaterale raden probeert Karel V / Filips II de macht te centraliseren, die dan ten koste gaat van de privileges (en dus de macht) van de steden en de gewesten.
3 en 8, want door het verlies van macht aan 'Brussel', dus aan Filips II, groeit de opstandigheid in stad en gewest.